De Vogelvrije Huisarts

HEERHUGOWAARD, 20110817 — “Als het de bedoeling was om zo min mogelijk aandacht te genereren voor dit rapport, dan is dat goed gelukt”, aldus huisarts Mitrasing van De Vogelvrije Huisarts in commentaar op het persbericht van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) van 4 augustus met de titel: “Markt zorgverzekeraars in beweging, verzekeraars bieden meer gecontracteerde zorg aan“. Het persbericht geeft een samenvatting van de louter positieve conclusies van het rapport Marktscan Zorgverzekeringsmarkt van de NZa: “meer gecontracteerde zorg”, “sluit aan bij afspraken met de minister”, “consumenten raken gewend”. In werkelijkheid blijkt uit de harde cijfers van hetzelfde rapport dat er van marktwerking in het geheel geen sprake is.

De harde cijfers zijn die van de Herfindahl-Hirschman-index die in de marktscan worden gepubliceerd. Deze HH-index is in de macro-economie een algemeen geaccepteerde maat voor concentratie in een bepaalde bedrijfstak en kan daarom gebruikt worden ter beantwoording van de vraag of er sprake is van concurrentie of niet. De cijfers laten zien dat de zorgverzekeringsmarkt sinds 2007 stil staat. Onder de 1000 is er sprake van een concurrerende markt en boven de 1800 is van concurrentie geen sprake meer. In alle provincies wordt deze grens verre overschreden. Zeeland en Friesland zijn koplopers met een Herfindahl-Hirschman-index van 4.135 resp. 4.508. En dat is dan nog vóór de door de NMa inmiddels goedgekeurde fusie van De Friesland met Achmea. De markt is sinds 2007 nagenoeg geheel verdeeld onder 4 grote verzekeraars die gezamenlijk een onaantastbaar oligopolie vormen.

Alsof de NZa haar eigen marktscan niet begrijpt, schrijft ze in haar beleidsbrief aan de minister dat er voor verzekerden “voldoende keuzevrijheid en concurrentie onder zorgverzekeraars” bestaat. Ook meent zij dat de relatief geringe winst die overstappers in de zorgverzekering kunnen behalen in combinatie met de nagenoeg gelijk gebleven opslagpremie van zorgverzekeraars “lijkt te wijzen op een concurrerende markt”. Terwijl uit de HH-index blijkt dat er van marktwerking in de zorg nergens in Nederland sprake is, schrijft de NZa aan minister Edith Schippers van VWS: “Het beeld dat uit de marktscan naar voren komt is voor de NZa geen aanleiding om op korte termijn vanuit haar regulering- en toezichtbevoegdheden specifieke maatregelen te treffen of specifieke toezichtactiviteiten te ontplooien.”

De Vogelvrije Huisarts concludeert dat de NZa niet langer het doel van het Zorgstelsel 2006 voor ogen heeft: concurrentie tussen zorgverzekeraars bevorderen om zo de stijgende kosten te drukken. De Herfindahl-Hirschman-index voor  Nederland is 2105; ruim boven de 1.800 en ver boven de grens van 1.000 die de NZa zélf aanhoudt als borging voor een concurrerende markt. De NZa meent nu dat vergroting van de inkoopmacht van verzekeraars wenselijk is om prijsverlaging en daarmee kostenbeheersing te verwezenlijken. Dat gaat zelfs zover dat zorgverzekeraars nu budgetoverschrijdingen mogen verhalen op de gecontracteerde zorgaanbieders. Het onlangs gesloten “Akkoord op Hoofdlijnen”  bevestigt de beweging naar een markt met selectief inkopende zorgverzekeraars die onderling niet met elkaar concurreren.

“Van marktwerking in de zorg komt nauwelijks iets terecht en van kostenbeheersing al helemaal niet. De NZa heeft geen enkele reden om zelfgenoegzaam achterover te leunen”, aldus De Vogelvrije Huisarts.